Մարտիրոս Սարյանը համարվում է ժամանակակից գեղանկարչության դպրոցի հիմնադիրը: Մարտիրոս Սայանը շատ է սիրել բնությունը : Մարտիրոս Սարյանը նկարել է վառ գույներով՝ նարնջագույն կարմիր, դեղին: Մարտիրոս Սարյանը շատ էր սիրում ճամփորդել: Մարտիրոս Սարյանը շատ էր սիրել բնությունը և Հայաստան քաղաքը:
Ինձ շատ դուր եկան նրա նկարները:
Ի՞նչ են ուտում թռչունները
(տեղեկատվական)
Կարո՞ղ ես պատկերացնել, որ թռչուններն ուտում են ամեն ինչ, նույնիսկ՝ քար:
Մի մեծ թռչունի ստամոքսում մի անգամ գտել են մեխեր, մանրադրամ, բանալիներ, կոճակներ…չորս կիլոգրամ քաշով, պատկերացնո՞ւմ ես:
Միջատակեր թռչունները միջատ են ուտում:
Հատիկակեր թռչունները հատիկ են կտցում, ձկնակերները՝ ձուկ են որսում: Թռչունները նաև մկներ ու օձեր են բռնում:
Կան թռչուններ, որոնք ծաղկահյութ են խմում, իսկ փայտփորիկը հիվանդ ծառերի փայտանյութով է սնվում:
Գառնանգղը ոսկորներ է կուլ տալիս: Նա մեծ ոսկորները վերևից ցած է գցում, հետո այդ փշրված ոսկորները ուտում է:
Ժամանակ առ ժամանակ թռչունները բերանից դուրս են նետում կերի ավելցուկները՝ բրդի, փետուրների, ոսկորների մնացորդները:
Հարցեր և առաջադրանքներ
2.Ուշադիր կարդա’ և ընդգծիր այն մտքերը, որոնց հետ դու համամիտ ես:
Թռչունները սիրում են թռչել:
Չվող թռչուները ձմեռն անցկացնում են տաք երկրներում:
Ձմռանը թռչունները չեն երգում:
Թռչուններն ունեն փետուրներ, իսկ կենդանիները՝ մորթի:
Թռչուններն ունեն երկու թև և մեկ ոտք:
Աշխարհում միակ թռչունը, որն ընդհանրապես թևեր չունի, կիվին է:
3.Խմբավորի՛ր այսպես.
Չվող թռչուններ Ձմեռող թռչուններ Գիշատիչ թռչուններ
կռունկ կաչաղ արծիվ
ծիծեռնակ չուտ բվեր
կաքավ կաչաղակ անգղներ
ճնճղուկ
4. Օգնի՛ր կարապին գտնել իր ընկերներին:
Կատու Բադ
| Կարապ |
Սիրամարգ
Կաքավ
Այծ Առյուծ
Աղավնի
Կռունկ
Սագ Լոր Հավ
5.Գրի՛ր թռչող առակաների անուններ:
Օրինակ` Ափսե , ձայն,
__տերև արծիվ ինքնաթիռ փուչիկ վարդ կարապ կաչաղ կռունկ ծիծեռնակ ________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
6. Քո սիրելի թռչունի մասին փոքրիկ տեղեկություն գրիր բլոգումդ: Կարող ես նաև նկարել Paint- ծրագրով:
Ի՞նչ են ուտում թռչունները
(տեղեկատվական)
Կարո՞ղ ես պատկերացնել, որ թռչուններն ուտում են ամեն ինչ, նույնիսկ՝ քար:
Մի մեծ թռչունի ստամոքսում մի անգամ գտել են մեխեր, մանրադրամ, բանալիներ, կոճակներ…չորս կիլոգրամ քաշով, պատկերացնո՞ւմ ես:
Միջատակեր թռչունները միջատ են ուտում:
Հատիկակեր թռչունները հատիկ են կտցում, ձկնակերները՝ ձուկ են որսում: Թռչունները նաև մկներ ու օձեր են բռնում:
Կան թռչուններ, որոնք ծաղկահյութ են խմում, իսկ փայտփորիկը հիվանդ ծառերի փայտանյութով է սնվում:
Գառնանգղը ոսկորներ է կուլ տալիս: Նա մեծ ոսկորները վերևից ցած է գցում, հետո այդ փշրված ոսկորները ուտում է:
Ժամանակ առ ժամանակ թռչունները բերանից դուրս են նետում կերի ավելցուկները՝ բրդի, փետուրների, ոսկորների մնացորդները:
Հարցեր և առաջադրանքներ
2.Ուշադիր կարդա’ և ընդգծիր այն մտքերը, որոնց հետ դու համամիտ ես:
Թռչունները սիրում են թռչել:
Չվող թռչուները ձմեռն անցկացնում են տաք երկրներում:
Ձմռանը թռչունները չեն երգում:
Թռչուններն ունեն փետուրներ, իսկ կենդանիները՝ մորթի:
Թռչուններն ունեն երկու թև և մեկ ոտք:
Աշխարհում միակ թռչունը, որն ընդհանրապես թևեր չունի, կիվին է:
3.Խմբավորի՛ր այսպես.
Չվող թռչուններ Ձմեռող թռչուններ Գիշատիչ թռչուններ
կռունկ կաչաղ արծիվ
ծիծեռնակ չուտ բվեր
կաքավ կաչաղակ անգղներ
ճնճղուկ
4. Օգնի՛ր կարապին գտնել իր ընկերներին:
Կատու Բադ
| Կարապ |
Սիրամարգ
Կաքավ
Այծ Առյուծ
Աղավնի
Կռունկ
Սագ Լոր Հավ
5.Գրի՛ր թռչող առակաների անուններ:
Օրինակ` Ափսե , ձայն,
__տերև արծիվ ինքնաթիռ փուչիկ վարդ կարապ կաչաղ կռունկ ծիծեռնակ ________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
6. Քո սիրելի թռչունի մասին փոքրիկ տեղեկություն գրիր բլոգումդ: Կարող ես նաև նկարել Paint- ծրագրով:
Վայր ընկնող աստղեր
(տեղեկատվական)
Բոլորն էլ սիրում են անամպ, խաղաղ երեկոներին դիտել երկինքը, զմայլվել մութ գիշերով, աստղերով և արծաթափայլ լուսնով: Բայց… սա ի՞նչ է: Հրավառ մի կետ գիծ քաշեց երկնքում և մարեց: «Աստղ ընկավ»,-ասում են տեսնողները:
Ա՞ստղ…Ո՛չ, դա ինչ-որ ուրիշ բան է, քանի որ աստղերը չեն ընկնում: Դրանք տիեզերական տարածության մեջ շարժվող տարբեր չափի քարեր են, որոնք ձգվելով Երկրի կողմից, շատ մեծ արագությամբ մտնում են մթնոլորտ և այրվում: Այդ այրման կարճատև բռնկումն էլ մենք տեսնում ենք և ասում. «Աստղ ընկավ»:
Երկնային այս փոքրիկ «հյուրերը», որոնք այրվում են ինչ-որ տեղ՝ Երկրից շատ բարձր, կոչվում են ասուպներ, երկնաքարեր:
Հատկապես օգոստոս-նոյեմբեր ամիսներին Արեգակի շուրջը պտտվելիս Երկիրը հանդիպում է տիեզերական շատ քարերի: Ահա թե ինչու այդ ժամանակ հաճախ կարելի է երկնքում տեսնել հրեղեն բռնկումներ:
Միշտ պետք է հիշել. դրանք աստղեր չեն, աստղերը երբեք վայր չեն ընկնում: Դրանք տիեզերական քարեր են, որոնք, մեծ արագությամբ անցնելով երկրագնդի մթնոլորտային շերտով, շփվում են օդի հետ, բռնկվում և մարում: Երբեմն հատուկենտ խոշոր երկնաքարերի, այնուամենայնիվ, հաջողվում է անցնել մթնոլորտի միջով և ընկնել Երկրի վրա:
Հարցեր և առաջադրանքներ
Դուրս գրի՛ ր այն տեղեկությունը, որը տեքստից իմացար:
Ես կասկացա որ երկինքից աստղեր չեն թափվում:
և որ հանդիպում է տիեզրական շատ քարերի
Ահա թե ինչու այդ ժամանակ հաճախ կարելի է
Երկինքում տեսնել հրեղեն բռնկումներ:
Ա) 2 x 7- 7- 7 = 0
Բ) 2 + ( 7 + 7) 7 = 4
Գ) 2 – 7- 7 + 7 = 9
Մտածենք միասին.
2.«Ես» միևնույն թվանշաններով կազմված այնպիսի եռանիշ թիվ եմ, որ «իմ » թվանշանների գումարը կազմում է 21: 777=21
3.«Ես » գտնվում եմ 20 և 30 թվերի միջև: Եթե գումարես «իմ » թվանշանները, կստանաս 10:
28
4«Ես» 15 և 25 թվերի միջև ընկած «զույգ թիվ եմ»: Այդ միջակայքում «ինձանից » փոքր միայն մեկ զույգ թիվ կա:
18
5.«Ես » այն ամենափոքր թիվն եմ, որ «բաժանվում եմ» և՛ 2-ի. և՛ 3-ի, և՛ 5-ի:
30
6. «Ես» մեծ եմ 31-ից և փոքր եմ 42-ից, և «ինձ» կարելի է բաժանել 7-ի:
35
7 Միևնույն շարքում կողք-կողքի շարված են 1-ից մինչև 50 բոլոր թվերը: Այդ շարքում 3 թվանշանը քանի՞ անգամ կհայտնվի:
15
8. Օգտվելով 4, 0 և 7 թվանշաններից՝ դրանցով կազմել
Ա) ամենափոքր եռանիշ թիվը407
Բ) ամենամեծ եռանիշ թիվը 740
1.Հաշվի՛ր:
5 մ + 30 սմ = 5մ 30ամ
7 մ 50 սմ + 1 մ 50 սմ=8մ 100սմ
8 մ 20 սմ + 90 սմ=9մ 10սմ
6 մ 80 սմ + 2 մ 30 սմ=9մ 10սմ
6 մ – 90 սմ= 5մ 10սմ
8 մ – 3 մ 60 սմ=5մ 60 սմ
4 մ 20 սմ – 70 սմ=3մ 50սմ
5 մ 10 սմ – 3 մ 50 սմ=1մ 60սմ
2 սմ – 6 մմ=1սմ= 4մմ
3 սմ – 1 սմ 2 մմ=2սմ 2մմ
9 սմ 4 մմ – 3 սմ 2= մմ=6սմ 2մմ
10 սմ 2 մմ – 6 սմ 5 մմ=3սմ 7մմ
8 սմ 4 մմ – 3 սմ 9 մմ=5սմ 5մմ
2.Հաշվի՛ր ըստ օրինակի.
| 6 | 5 | 4 | |
| – | 1 | 2 | 5 |
| 5 | 2 | 9 |
| 3 | 7 | 8 | |
| – | 1 | 2 | 9 |
| 2 | 4 | 9 |
| 4 | 8 | 4 | |
| – | 1 | 5 | 8 |
| 3 | 2 | 6 |
| 2 | 5 | 4 | |
| – | 7 | 3 | |
| 1 | 8 | 1 |
| 5 | 6 | 2 | |
| – | 1 | 9 | 1 |
| 3 | 7 | 1 |
| 5 | 4 | 2 | |
| – | 1 | 5 | 6 |
| 3 | 8 | 6 |
3.Լրացրո՛ւ պակասող թիվը:
| Արտադրիչ | 4 | 3 | 9 | 6 | 3 | 8 | 9 | 4 | 7 |
| Արտադրիչ | 6 | 8 | 5 | 8 | 9 | 8 | 6 | 5 | 8 |
| Արտադրյալ | 24 | 24 | 45 | 48 | 27 | 64 | 54 | 20 | 56 |
| Բաժանելի | 63 | 72 | 45 | 48 | 32 | 90 | 27 | 56 | 48 |
| Բաժանարար | 9 | 9 | 5 | 6 | 8 | 9 | 9 | 8 | 8 |
| Քանորդ | 7 | 8 | 9 | 8 | 4 | 10 | 3 | 7 | 6 |
4.Պատմի՛ր 718 թվի մասին
5.Լուծի՛ր խնդիրրերը:
ա) Մայրիկը գնեց 3 կգ կաղամբ, որի 1 կգ-ն արժե 200 դրամ, և 3 կգ գազար, որի 1 կգ-ն արժե 100 դրամ: Նա վաճառողին տվեց մեկ 1000 դրամանոց թղթադրամ: Որքա՞ն դրամ պետք է վերադարձնի վաճառողը նրան:
Լուծում1.3×200=600 2. 3×100=300 3. 600+300=900
Պատասխան100
բ)Արփին գնեց 2 լիտր կաթ, որի 1 լիտրն արժե 250 դրամ և 5 ձու, որի 1 հատն արժե 50 դրամ: Նա վաճառողին տվեց 1000 դրամանոց թղթադրամ:
Որքա՞ն դրամ պետք է վերադարձնի վաճառողը նրան:1.250×2=500 2.50×5=250 3. 1000-750=250
Շաշ հյուրը
Հայ ժողովրդական հեքիաթ
Մի անգամ մի մարդ հյուր է գնում ընկերոջ տուն։ Ուտում է, խմում, իրիկնադեմին վեր է կենում, որ գնա տուն։ Մեկ էլ նայում է տեսնում՝ երկինքը տրաքեց, ու մի անձրև սկսեց, ոնց որ ջրհեղեղ։
Պահո՜, էս ի՞նչ փորձանք էր, ո՞նց եմ տուն գնալու,- ասում է էս հյուրը։
Տանտերը տեսնում է, որ էլ ճար չկա, ասում է․
-Լավ, ա՛յ ընկեր, էս անձրևին ո՞նց ես գնալու տուն, գիշերը մեր տանը մնա, էլ ո՞ր օրվա ընկերն ենք։
Վերջը հյուրը համաձայնում է։
Տանտերն ու կինը գործով են ընկնում։ Մեկ էլ նայում են տեսնում՝ հյուրը չկա։
Քիչ ժամանակ անց մեկ էլ հյուրը թրջված, ջուր դարձած, ներս մտավ։
– Ա՜յ մարդ, տունդ շինվի, էս անձրևին ո՞ւր էիր գնացել։
– Գնացի՝ տնեցիներին ասեմ, որ անձրևի պատճառով գիշերը ձեր տանն եմ մնալու։
Հարցեր և առաջադրանքներ
Երկինքը տրաքեց –կայծակ ամպրոպ
ճար չկա –միջոց չկա
գործով են ընկնում –զբաղված լինել
ջուր դարձած -թրջվել
Ով աշխատի, իր խելքից է: Ով աշխատի, նա կուտի:
Ստի ոտը իրեն կանի: Ստի ոտը, կարճ է:
Գդակը` մեծ, նա կուտի: Գդակը մեծ, տակը դատարկ
Ով ինչ անի, կարճ է: Ով ինչ անի, իրեն կանի
Ինչ լինի մարդուն` տակը` դատարկ: Ինչ լինի մարդուն, իր խելքին
Հյուր – հյուրասեր
Ջուր – ջրաշխարհ
Ընկեր – ընկերասեր
Ա. Քառակուսու կողմի երկարությունը 7 սմ է: Հաշվի՛ր քառակուսու պարագիծը:
Լուծում7×4=28
Պատ.՝28
Բ. Ուղղանկյան կարճ կողմի երկարությունը 4 սմ է, իսկ երկար կողմի երկարությունը 8 սմ է: Հաշվի՛ր ուղղանկյան պարագիծը:
Լուծում8×4=32
Պատ.՝32
Գ.Ուղղանկյան մի կոմղը 5 սմ է, իսկ մյուսը՝ 2 անգամ երկար: Հաշվի՛ր ուղղանկյան պարագիծը:
Լուծում5×2=10
Պատ.՝10
Ա. Ցանկացած երկնիշ թիվ մեծ է ցանկացած միանիշ թվից:
Բ. Ցանկացած եռանիշ թիվ մեծ է ցանկացած երկնիշ թվից:
Գ. Ցանկացած եռանիշ թիվ մեծ է 300-ից:
Դ. Ցանկացած միանիշ թիվ փոքր է 10-ից:
| 1մտ 75սմ | 1մտ 65սմ | |
| 1մտ 65սմ | 1մտ 68սմ | |
| 1մտ 73սմ | 1մտ 13սմ | |
| 1մտ 78սմ | 1մտ 70սմ | |
| 1մտ 70սմ |
4.Հաշվի՛ր հարմար եղանակով:
450 + 60 + 50 =560
720 + 90 + 80=890
470 + 60 + 130 =660
540 – 90 – 40 = 410
150 – 80 – 50 =20
5x 7 x 10 =350
2x 8 x 5 =80
3x 3 x 5 =45
Մի անգամ
Առյուծ արքան
Մռնչում էր կողի ցավից.
Գազանները ամեն կողմից
Եկան հիվանդ արքային տեսնելու,
Բայց մեջներին չկար աղվեսը:
Էնտեղ մեկն էլ մի պառավ գել
Ասավ. – Արքա, ախր ի՞նչ կա,
Որ աղվեսը`հաճուճ-մաճուճ
Թիզ ու կեսը, քեզ չի հարգել,
Տես, չի եկել:
Ցավը թողած`արքան գոռաց,
Թե` հա թռեք, էն ըմբոստին
Մոտս բերեք:
Հինգ, վեց գազան ելան հասան,
Էն աղվեսին մի կերպ գտան,
Պատճառն ասին, բերին ատյան:
Արքան գոռաց.
– Ո՞ւր ես, մեռած…
– Ասեմ ձեռաց,-աղվեսն ասաց.
– Տեր վեհափառ, խնդիրս առ,
Որ լսեցի` դու հիվանդ ես,
Էլ ինչ ասեմ, ինձ հո գիտես,
Ինչպես գլխիս կրակ վառած
Եվ պատանս էլ թևիս առած
Հա էստեղ, հա էնտեղ,
Վերջը գտա ցավիդ դեղը,
Գելի մորթին արա մուշտակ,
Միսը` շորվա, խմի տաք-տաք,
Քրտնեց կողդ, կանցնի դողդ:
Որ չտվեց էսպես թելին,
Իսկույն գետին դրին գելին:
Արքան հագավ գելի կաշին,
Միսը կերավ նախաճաշին:
Քրտնեց կողը, անցավ դողը
Մեջտեղ գնաց զրպարտողը:
Հարցեր և առաջադրանքներ
| միավանկ | երկվանկ |
| կով | Հի-վանդ |
| միս | Ար-քան |
| գել | Մե- |
Վախկոտ -քաջ
Մեղավոր -անմեղ
Հիվանդ -առողջ
Ուժեղ –թույլ
Պառավ –երիտասարդ
Օրինակ՝ ցավ-ցավել
Հիվանդ –հիվանդանալ
Դող – դողալ
Նախաճաշ –նաղաճաշել
Քրտինք –քրտնել
Հագուստ –հագնվել
Գտի՛ր թաքնված թիվը:
5×9 =45
7×7=49
8×9=72
81:9=9
63:7=9
36:6=6
45:5=9
50:10=5
81:9=9
36:6=6
25:5=5
72:8=9
. Դի՛ր փակագծեր այնպես, որ բոլոր գրվածքները դառնան ճիշտ հավասարություններ:
(28-12) : (3 + 1)=4 (32- 4) : (3+4) = 4
(36- 6) 🙁 2 +3) = 6 (58 – 24) 🙁 4 + 2)= 50
Ա.Գրի՛ր ամենափոքր եռանիշ և ամենամեծ երկնիշ թվերի տարբերությունը:
100- 99=1
Բ. Ամենափոքր երկնիշ և ամենամեծ միանիշ թվերի գումարը:
10+ 9+10+9=19
Գ.Որքանո՞վ է 44 և 25 թվերի գումարը մեծ 24-ից:
44+25=69 69-25=24
5. Գրի՛ր մի քանի երկնիշ թիվ, որոնց տասնավորը 9 է:
69 19 49 59 89 99 79 29
Ա.Գրի՛ր մ ի քանի եռանիշ թիվ, որոնց հար յուրավորը 6 է, միավորը 4 ՝
614 694 624 634 664 604 674
Լուծի՛ր խնդիրը.
Մայրիկը ժամը 9:20 սկսեց նախաճաշ պատրաստել և 35 րոպեից նախաճաշը պատրաստ էր: Մայրիկը սպասեց 5 րոպե, որ նախաճաշը մի քիչ հովանա, ապա կանչեց երեխաներին: Ո՞ր ժամին մայրիկը կանչեց երեխաներին:
Պատ.՝10:00